Bakteri ve Virüs Arasında Ne Fark Var?

Bakteri ve virüsler, mikroorganizmalar olarak bilinir ve dünya üzerinde yaygın olarak bulunurlar. Ancak, bu iki mikroorganizma arasında önemli farklar vardır. Bu blog yazısında, “Bakteri ve Virüs Arasında Ne Fark Var?”, “Bakterinin ve Virüsün Hücre Yapısı” konularına odaklanacağız. Bakterilerin ve virüslerin nasıl farklı hücre yapılarına sahip olduklarını ve bunun bize ne anlama geldiğini öğrenmek için okumaya devam edin. Mikrobiyoloji dünyasına hoş geldiniz!

Bakteri ve Virüs Arasında Ne Fark Var?

Bakteri ve virüsler, mikroorganizmaların iki önemli sınıfını oluşturur. Her ikisi de mikroskobik boyutta olup, insan sağlığı üzerinde ciddi etkilere sahiptir. Bakteri ve virüsler, farklı yapıları ve işlevleri olan iki ayrı organizma grubudur.

Bakteriler, tek hücreli canlı organizmalardır. Kendi hücre zarına sahip olan bakteriler, çekirdekleri ve özelleşmiş organelleri bulunur. Bu yapıları sayesinde bağımsız olarak beslenme, üreme ve metabolizma gibi temel yaşamsal faaliyetlerini gerçekleştirirler. Bakteriler hücre zarıyla çevrili hücre duvarına sahiptirler, bu da onları çevre koşullarına karşı daha dayanıklı hale getirir.

Virüsler ise genetik materyalden oluşan ve bir hücreye bağımlı olarak yaşayan parazitik organizmalardır. Virüslerin kendi metabolizmaları veya bağımsız yaşama kabiliyetleri yoktur. Bir hücreye girdikten sonra, virüs genetik materyalini hücreye enjekte eder ve hücrenin mekanizmalarını kullanarak çoğalır. Virüsler, hücreler arasında hastalıkların yayılmasından sorumlu olabilirler.

• Bakterilerin tek hücreli organizmalar olmalarına rağmen bağımsız olarak yaşayabilme yetenekleri vardır. Kendi zarları, çekirdekleri ve organelleri mevcuttur.
• Virüsler ise hücrelerin içine girerek onları kullanır ve çoğalmasını sağlar. Kendi hücreleri, zarları ve organelleri yoktur.

Bakterinin hücre yapısı

Bakterinin hücre yapısı

Fotoğraf  Kaynak: Tübitak

Bakteri, prokaryotik hücre yapısına sahip olan, mikroskobik canlılardır. Bakteri hücreleri, çok basit bir yapıya sahip olmalarına rağmen, hayatın temel işlevlerini yerine getirmek için gereken tüm bileşenlere sahiptir.

Bakteri hücrelerinin en önemli özelliklerinden biri, hücre zarıdır. Bu zar, hücrenin içini dış ortamdan ayırarak hücre içindeki metabolik süreçlerin kontrolünü sağlar. Hücre zarı, fosfolipid moleküllerinin bir araya gelerek çift katlı bir yapı oluşturmasıyla oluşur.

Bir bakteri hücresi, sitoplazma adı verilen iç kısmında da çeşitli yapılar bulundurur. Bunlar arasında ribozomlar, hücre bölünmesini sağlayan DNA döngüsü (nükleoid) ve hücrenin enerji üretimi için kullanılan mitokondri benzeri yapılar olan mitozomlar yer alır.

• Bakteri hücrelerinin diğer önemli bir bileşeni dış çeperdir. Bazı bakterilerde peptidoglikan adı verilen bir polisakkarit ağı ile dış çeper oluşturulurken, bazıları sadece bir hücre zarına sahiptir.

Virüsün hücre yapısı

Virüsler, mikroorganizmalar arasında en basit yapılı olanlardır. Bir hücrenin önemi birkaç mikrometre uzunluğunda olabilen virüsler, tek bir hücreden bile daha küçüktürler. Virüslerin hücre boyutları, ancak elektron mikroskobuyla görülebilir hale gelir. Genellikle, virüslerin hücrelerinden çok daha küçük olan başlık, zarf, nükleik asit ve bazen enzim içeren bir protein kapsidinden oluşur. Hücrelerdeki tipik bir organeller kümesine sahip olmadıklarından, virüsler genellikle kendileri için bir “yaşam” tanımına uygun değillerdir.

Bir virüsün hücre yapısında nükleik asit denilen genetik materyali bulunur. Bu nükleik asit ya RNA ya da DNA olabilir ve virüsler buna göre sınıflandırılır. Nükleik asit, virüsün türüne bağlı olarak tek veya çift zincirli olabilir. Virüslerin hücrelerden temin ettiği enerjiyi kullanmadığı ve kendi metabolik aktivitelerini gerçekleştirmediği için tam anlamıyla hücre sayılmazlar. Fakat bir hücreye girdiklerinde hücrenin yapı ve işlevlerini kullanarak çoğalabilirler.

Bir virüsün hücre yapısında ayrıca bir zarf da bulunabilir. Bu zarf, çoğunlukla hedef hücredeki zarın parçası olup virüsü çevreleyen bir koruyucu tabaka görevi görür. Zarfın altında, virüsü koruma, tanıma ve enfeksiyon için çeşitli glikoproteinler bulunur. Bu glikoproteinler hedef hücreye tutunmayı ve ona girmeyi sağlar. Zarflı virüsler, enfeksiyon sırasında hedef hücreyi etkileyen bazı faktörlerin değişmesine katkıda bulunur.

• Bir virüsün hücre yapısında yer alan diğer bir bileşen ise kapsid olarak adlandırılan protein kabuktur. Kapsit, nükleik asidi koruyarak virüsün enfeksiyon sırasında hedef hücrelere bulaşmasını sağlar. Kapsit, virüsün çevresel faktörlere (örneğin pH veya sıcaklık) dayanıklılığını artıran bir yapıya sahiptir. Bazı virüslerde, kapsit içinde hedef hücrede enfeksiyonun gerçekleşmesini sağlayan enzimler de bulunabilir.